آرزو داریم فرزندمان روی پای خود بایستد
غلامحسین ریاحی
بدون تردید ، یکی از مهم ترین وظایف شما به عنوان یک پدر یا مادر ، پرورش استعداد ها وتربیت کودک از نقطه نظر شخصیت فردی واجتماعی است ، به گونه ای که پس از گذشت سالیان کودکی و نوجوانی و به هنگام جوانی و پس از آن قادر به زندگی واقعی و پرثمر باشد . اما پرسش این است که چگونه می توان چنین هدفی را دنبال کرد و به آن دست یافت ؟ ! مطالبی که در زیر ارائه می شوند به صورت مختصر و مفید سعی دارند پاسخ این پرسش شما را تا حد امکان بدهند .
حق انتخاب را ازکودکان خود نگیرید .
توجه داشته باشید که به جای آنکه به صورت مستمر برای کودکانتان انتخاب کنید وتصمیم بگیرید ، بهتر است به او حق انتخاب بدهید . برای نمونه ، به هنگام لباس پوشیدن می توانید از او بپرسید که کدام لباسش را مناسب تر می داند وکدام یک را ترجیح می دهد ؟ شاید این امر برای شما بسیار ساده به نظربرسد ، اما جالب است بدانید که همین انتخاب های کوچک و به ظاهر سطحی می توانند قدرت تشخیص و انتخاب را درکودک شما بالا ببرند . نکته جالب تر آن که اگر بتوانید درمورد نوع و نحوه انجام کار یا بازی ، به کودک پیشنهاد انتخاب بدهید ، همین انتخاب ، از بی میلی کودک به انجام همان کار یا بازی به شدت خواهد کاست !
برای تلاش وکوشش فرزند دلبندتان ارزش واقعی قائل شوید .
اگر کودک شما برای پوشیدن لباسش زمان زیادی را صرف می کند ویا به سختی قادراست بند کفش های خود را ببندد ، بهتر است به جای دخالت درکار او ، به او فرصت انجام کار را بدهید و به اعمالی که انجام می دهد احترام بگذارید وحتی پس ازموفقیت ، او را تشویق کنید . توجه داشته باشید که هرگز برای تشویق کودک خود به انجام کارهایش ، از جملات رایجی مثل : آسان است یا کاری ندارد استفاده نکنید ، زیرا دراین صورت کودک شما اینگونه خواهد پنداشت که کاری انجام نداده است . به جای مطرح کردن سختی یا سادگی کار بهتر است اطلاعات مفیدی را دراختیار کودک خود قراردهید .
بگذارید کودک شما مالک خودش باشد .
توجه داشته باشید که بیش از حد سر و وضع کودکتان را مرتب نکنید لازم نیست مدام یقه پیراهن او را مرتب کنید و موهایش را شانه بزنید . کودک به رغم میل شما ، این کار را یک دخالت آشکار درمورد خود می داند . بهتر است این گونه کارها را به صورت غیر مستقیم از او بخواهید و به هنگام رعایت این مسائل او را درسطح لازم تشویق کنید .
از کودکان خود ، بی جهت و بیش از اندازه سوال نپرسید .
کودک شما این امر را نیز دخالت در زندگی خصوصی خودش تلقی خواهد کرد . توجه داشته باشید که کودکان در موقع مناسب و به فراخور نیاز واقعی اقدام به صحبت خواهند کرد و توضیحات لازم را به شما خواهند داد . البته این مسئله به هیچ وجه به این معنی نیست که هرگز از کودک خود سوال نپرسید بلکه به آن معنی است که به اثرات احتمالی پرسش خود از فرزندتان آگاه باشید . این نکته را نیز از یاد نبرید که در برخی موارد کودک شما دوست دارد از او بپرسید تا برای شما توضیح دهد و از بیان کارهایی که انجام داده است لذت ببرد .
برای پاسخ دادن به فرزند خود تعجیل نکنید
آن زمان که کودک شما از شما پرسشی دارد ، بهتر است با مکث مختصر ولازم ، به او فرصت تفکر بدهید . برای نمونه دربرخی موارد می توانید پس ازمطرح شدن پرسش او ، از کودکتان بپرسید که خودش درآن مورد بخصوص چه می اندیشد ؟! توجه داشته باشید که معمولا کودک شما به هنگام پرسیدن ، پاسخ را درذهن دارد و به دنبال درستی یا نادرستی آن است . جالب است بدانید که این روش می تواند یکی از بهترین روش ها برای تمرین تفکر فرزند دلبند شما باشد .
کودک خود را به خانه و محیط محدود عادت ندهید .
اجازه دهید کودک شما با محیط خارج درحد معقول ارتباط داشته باشد . برای او شرح دهید که دردنیای خارج از منزل ، دنیای بزرگتری وجود دارد که می تواند برای او بسیارجالب ومفید باشد .
به رویاهای کودک خود اهمیت دهید .
هیچ گاه از یاد نبرید که رویاهای کودکان شما یکی از پرارزش ترین دارایی های آنهاست . هیچ گاه کودک خود را به خاطر خیال پردازی و غرق شدن در رویاهای زیبا و ارزشمندش سرزنش نکنید . از او بخواهید که رویاهای خود را برای شما به صورت کامل تعریف کند . توجه داشته باشید که این کار به شما کمک خواهد کرد که با بسیاری از زوایای آشکار و پنهان شخصیت وجودی کودک خود آشنا شوید و به بسیاری از خواسته های او پی ببرید .
به کودک خود فرصت اشتباه بدهید .
هیچ گاه خود را به خاطر اشتباهات اولیه سرزنش نکنید . مطمئن باشید که شما نیز دردوران کودکی خود بارها و بارها همین گونه اشتباهات را تجربه کرده اید . درصورت سرزنش او ، بی اختیار قدرت تجربه کردن را از او می گیرید و اعتماد به نفس او را درحد بسیار زیادی تضعیف می کنید و به این ترتیب قدرت انتخاب و اختیار را از او سلب می کنید . به جای سرزنش بی موقع و بی تأثیر ، به او به صورت غیر مستقیم آگاهی بدهید .
هیچ گاه درمورد کودک خود ، هرچقدر که کودک باشد صحبت نکنید .
توجه داشته باشید که کودک شما از بدوتولد می آموزد و این قدرت آموختن به سرعت در وجود او رشد می کند . هرگز خجالتی بودن یا نادانی او ویا ضعف او را پیش رویش و درمقابل دیگران بازگو نکنید . دراین صورت کودک شما به شدت تضعیف می شود احساس می کنند که درحد شی ای که هیچ اراده ای ندارد تنزل کرده است .
اجازه دهید که کودک شما به پرسش هایی که از او می شود شخصا پاسخ دهد .
بارها و بارها دیده ایم که به محض پرسیدن سوال ازکودکان ، والدین و اطرافیان به جای آنها به جای کودکان ، لب به سخن می گشایند و همه چیز را تشریح می کنند . از یاد نبرید که کودک شما نیز علاقه مند است که اطلاعات خود را بروز دهد و به توصیف وتشریح بپردازد . همچنین ممکن است درشرایط و لحظاتی خاص دلش نخواهد به پرسش ها به صورت کامل پاسخ دهد . توجه کنید که او نیز برای خود رازهایی دارد که می خواهد پوشیده بمانند .
تا حد امکان به جای گفتن نه ازکلمه آری استفاده کنید .
به جای آن که مداوم به کودکتان کلمات نمی توانی ونمی دانی ونمی خواهی و بسیاری نه های دیگر را بگویید ، او را آگاه سازید که چرا نمی تواند کاری را انجام دهد ویا چرا شما نمی توانید کاری را برای او انجام دهید . توجه کنید که در بسیاری ازموارد می توانید با یک پرسش به موقع ذهن کودک خود را متوجه مشکل سازید .
کودکتان را درفعالیت های اجتماعی شرکت دهید .
هرگز به خودتان اجازه ندهید که جلوی فعالیت های کودکتان را بگیرید ویا او رامنع کنید . به صورت مستقیم او را برای شرکت درچنین کارهایی تشویق کنید و به صورت پوشیده وغیر مستقیم او را درانجام کارها دنبال کنید و حتی به صورت غیرمستقیم و پنهانی به اوکمک کنید . در این صورت به سرعت کودک شما حالتی اجتماعی به خود خواهد گرفت و اعتماد به نفس لازم و قدرت انتخاب آگاهانه و توانایی برخورد و رویارویی با مشکلات را پیدا خواهد کرد و به مفهوم واقعی کلمه روی پای خودش خواهد ایستاد .
توجه داشته باشید که هرکدام از کودکان دارای حالت های روحی و روانی و همچنین توانایی جسمی خاص خود هستند ، پس بی جهت نخواهید همه کودکان در مسیری مشابه ویکسان حرکت کنند و به موفقیت هایی چون یکدیگر برسند . پیش از هر چیزی کودک خود را به خوبی بشناسید و اجازه بدهید که او نیز بتواند خود را به شما بشناساند .
