مرکز خدمات مشاوره ای طلوع زندگی

ارتقاء سلامت خانواده

فایده آموزش مهارت حل مساله

افراد در طول زندگی بارها با مشکلاتی رو به رو می‌شوند که نیاز به اتخاذ تصمیم و عمل مناسب دارد ‌اما آنها غالبا نمی‌توانند‌ آن را به خوبی‌ انجام داده و یا اساسا راه حل‌‌‌‌های نادرستی را ‌انتخاب می‌کنند که به شکست منتهی می‌شود . برای مثال در مورد ‌انتخاب رشته تحصیلی ، شغل یا انتخاب همسر و   ...

 

یکی از روش‌‌‌‌هایی که با آموزش آن می‌توان‌ افراد را در برخورد با مسائل و مشکلات یاری داد ، مهارت حل مساله است  .

 

آموزش ‌این مهارت به افراد موجب می‌شود که‌آنها مسلح به سلاح تفکر و روش‌هایی ، شوند تا در شناخت و حل مشکلات و‌ انتخاب راه حل‌‌های ، مناسب در موقعیت‌های مختلف موفق شوند  .

 

مطابق یک ضرب المثل ، اگر به فردی یک ماهی بدهی ، یک وعده از غذای او را تامین کرده‌ای اما اگر به او ماهی‌گیری یاد بدهی ، غذای یک عمر او را فراهم کرده‌‌ای .

 

اگر شرایط و امکانات حل مساله در سنین پایین فراهم شود ، به کودکان یاد می‌دهد که از راه تعامل با محیط ، قدرت ابتکار ، خلاقیت ، حس همکاری و تلاش و استقلال طلبی در‌ آنها افزوده شود . از راه‌ ایجاد توانایی حل مساله در افراد می‌توان‌ آنها را برای مقابله با وضعیت متغیر زندگی امروزه و موقعیت‌های تازه آماده کرد

مقایسه افرادی که از توانایی فوق برخوردارند با افرادی که فاقد ‌این توانایی هستند ، نشان می‌دهد که نوجوانان دسته اول در مقابل استرس‌‌های شدید ، تعارض و ناکامی ، مقاوم‌تر و در مواجهه با مشکلات ،‌ آنها را بهتر حل کرده و از قوه تفکر و‌ اندیشه خود به خوبی استفاده می‌کنند و به ندرت احساس ناکارآمدی و یاس می‌کنند ، به خصوص در عملکردهای درسی و تحصیلی موفقیت بیشتری کسب می‌کنند . اما نوجوانان دسته دوم در مقابل مشکلات ، به راحتی تسلیم شده و توانایی مقابله صحیح و منطقی را از دست داده و به دلیل احساس پوچی و ناتوانی‌های مکرر ، درمانده می‌شوند و حتی زمانی که برای جبران شکست ، موقعیت و فرصت مجدد داشته باشند ، چون پذیرفته‌اند که ناتوان از حل مشکل هستند ، از حل ساده‌‌ترین مساله هم عاجز می‌شوند.

 


روش‌‌‌‌های آموزش مهارت حل مساله  

برای اجرای ‌این آموزش می‌توان از دو روش کلی در کلاس‌‌‌‌های درس استفاده کرد : روش مستقیم و روش غیر مستقیم  .

 

روش مستقیم

در روش مستقیم : معلم ، اول باید هدف را روشن کند تا برای فرد ‌انگیزه حل مساله را به وجود آورد . در ‌این روش در کلاس ، مساله‌ای را که به یکی از مفاهیم درسی مرتبط است ، طرح و سپس از نوجوان ، نظر خواهی می‌‌کنند .

 

برای مثال معلم می‌پرسد : محاسبه محیط و مساحت احجام به چه دردی می‌خورد؟ یا مساله ممکن است اساسا به زندگی مربوط باشد نظیر ‌اینکه ، فردی 10 روز فرصت دارد تا‌ انتخاب رشته کند  .

 

در مرحله اول فهرستی از فعالیت‌‌‌‌های نوجوانان تهیه و سپس ویژگی‌های مساله را همراه دانش آموز بررسی و احتمالا پاسخ‌‌‌‌هایی هم دریافت می‌شود . در مرحله سوم از بحث‌های گروهی که با هدایت معلم‌انجام می‌گیرد ، به منظور تشویق افراد به مطالعه عمیق و ارائه پاسخ ، استفاده می‌شود  .

 

هدف تقویت و تشویق یادگیرنده و کشف اطلاعات‌ آنهاست . در مرحله بعدی جمع آوری اطلاعات و مرحله پنجم نتیجه گیری است . نوجوانان از مباحث و نتایج یادداشت برداری می‌کنند .

 

روش غیر مستقیم

در روش غیر مستقیم : معلم با طرح یک یا چند سؤال ، مساله را به نوجوانان ارائه و از آنها نظرخواهی می‌کند و با استفاده از پیشنهادهای‌ آنها ، فعالیت درسی را دنبال می‌کند .

 

 

 


مقدمه

ما هر روز با مسائل زیادی مواجه می‌شویم که بعضی ساده و بعضی پیچیده هستند  .    در برخورد با ‌این مسائل ، اگر یاد نگرفته باشیم که چگونه به روشی درست و منطقی ، آنها را پشت سر بگذاریم ، مشکلات ساده هم تبدیل به استرس‌های جدی می‌شوند  .

 

این مسائل متفاوت هستند . ‌اینکه با دوستان و اطرافیان خود چه‌طور ارتباط برقرار کنیم ؟ چه ‌طور مسوولیت‌‌های جدید را قبول کنیم ؟ چه‌طور تصمیم بگیریم ؟ چه‌طور با ‌ترس ، ناکامی ‌و فشار‌های روانی مقابله کنیم و ...

 

رفتار کردن در ‌این موقعیت‌ها نیاز به یادگیری دارد . یعنی باید چگونه رفتار کردن را آموخت و تمرین کرد . نتایج بررسی‌ها گواه ‌این است که مهم نیست افراد در زندگی با مشکل ، دردسر و گرفتاری مواجه شوند بلکه مهم آن است که در مواجهه با‌ این موقعیت‌‌‌‌‌ها بتوانند به شیوه‌ای درست ، رفتار کنند.

 

 

توانایی حل مساله به ما کمک می‌کند که مسائل زندگی خود را به شکل مطلوب حل کنیم . اگر مسائل مهم زندگی حل نشده باقی بمانند سلامت روانی و جسمانی ما تهدید می‌شود.