سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مرکز خدمات مشاوره ای طلوع زندگی

ارتقاء سلامت خانواده

توانایی تفکر خلاق

این نوع تفکر ، هم به حل مساله و هم به تصمیم‌گیری‌ های مناسب کمک می‌کند . با استفاده از تفکر خلاق ، راه‌حل‌های مختلف مساله و پیامدهای هر یک از آنها بررسی می‌شوند . این مهارت ، ما را قادر می‌سازد تا مسائل را از ورای تجارب مستقیم خود ببینیم و حتی زمانی که مشکلی وجود ندارد و تصمیم‌گیری خاصی مطرح نیست ، با سازگاری و انعطاف بیشتری به زندگی روزمره بپردازیم .

 

تفکر خلاق موجب می‌شود مسایل و مشکلات را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و راه‌حل‌های تازه‌ای برای مشکلات‌مان پیدا کنیم . با استفاده از این مهارت ، تصمیم‌گیری‌های ما مناسب‌تر انجام می‌شوند و مسایل به‌طور عملی‌تر حل خواهند شد .

 

توانایی تفکر خلاق اجزایی دارد که عبارتند از : تفکر مثبت ، یادگیری فعال به وسیله جست‌وجوی اطلاعات جدید ، ابراز وجود ، تشخیص حق انتخاب‌های دیگر برای تصمیم‌گیری ، تشخیص راه‌حل‌های جدید برای مشکلات .

 

برای ایجاد یا پرورش تفکر خلاق می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد :

خلق مطالبی که علمی و خلاف باورهای مرسوم و عمومی باشد . مثلا تلاش شود تا نظریات رایج قدیمی را رد کرده و راه‌های جالب و نظریات جدیدی ارایه شود .

با استفاده و کمک از اطلاعات قدیمی ، در موقعیت‌های مشابه ، اطلاعات ، حقایق و اصول تازه‌‌تری مطرح شود .

بررسی و تفکر در مورد مسائلی که برای انسان مجهول مانده به جای پرداختن به دانسته‌ها و اطلاعات موجود .

طرح سوال‌هایی مانند چه‌طور ، اگر و از چه راه‌هایی ، در مورد اطلاعات و دانسته‌ها و پاسخ دادن به آنها ، همینطور اندیشیدن به راه‌های مختلف برای رسیدن به جواب .

استفاده از سوال‌های محرک یعنی بیشتر به گزاره‌های پرسشی که نیاز به درک عمیق دارد ، توجه شود هم‌چنین از سوال‌هایی که نیاز به ترجمه ، تفسیر ، تعریف ، اکتشاف و تجزیه و تحلیل دارد استفاده شود .

اندیشیدن و جست‌وجو برای یافتن رازهای هر چیز .

تشویق به مطالعه زندگی افراد خلاق .

ایجاد فرصت برای بازی کردن با اطلاعات . همچنین با استفاده از حقایق و اطلاعاتی که قبلا آموخته شده کارهای جدیدی تجربه شود .

تقویت مهارت‌های مطالعه خلاق . یعنی به جای آنکه بگوییم چه خوانده‌ایم ، عقایدی را که در نتیجه خواندن به دست آورده‌ایم بیان کنیم .

استفاده از روش اکتشافی . در روش اکتشافی باید به جست‌وجوی راه حل برویم . در این روش بیش از جواب مساله ، چگونگی یافتن جواب مساله مهم است .

 

 


ویژگی های افراد خلاق

افراد خلاق ، افرادی هستند با هوش بالاتر از متوسط .

افراد خلاق ، به فعالیتهای هنری علاقه زیادی دارتد و در این زمینه دارای تجربه و مهارت می باشند .

افراد خلاق ، معمولا قادر ند با طنز پردازی ها و شوخی های جالب دیگران را بخندانند .

افراد خلاق ، علاقه زیادی به نقاشی و ترسیم افکار و ایده های خود دارند .

افراد خلاق ، انتقادگرند و هر نظر یا عقیده یی را به راحتی نمی پذیرند .

افراد خلاق ، گاهی به خاطر بیان نظرات ، ایده های عجیب و غریب در نظر همسالان خود افرادی غیر عادی جلوه می کنند .

افراد خلاق ، از قوه تخیل خوبی برخوردارند .

افراد خلاق ، معمولا با آب و تاب صحبت می کنند وسعی می کنند ایده هایشان را با جزییات کامل شرح دهند .

افراد خلاق ، اغلب سؤالاتی غیر عادی و گاه عجیب و غریب می پرسند .

افراد خلاق ، ایده ها و نظرات خود را بدون ترس مطرح می کنند .

افراد خلاق ، معمولاً برای مسائل ، راه حلها و پاسخهایی متفاوت از سایر همسالان خود ارایه می کنند .

افراد خلاق ، غالباً ایده ها و راه حلهای بیشتری نسبت به سایر همسالان خود پیشنهاد می کنند .

افراد خلاق ، علاقمند به نوآوری ، پیچیدگی و اتخاذ تصمیم مستقل هستند . افراد خلاق مایل  ‎اند خود تصمیمی مستقل اتخاذ کرده از پیروی و اطاعت از دیگران تا حدی دوری کنند .

افراد خلاق ، پدیده  ‎ها و اشیاء پیچیده را نسبت به اشیاء و پدیده  ‎های ساده ارجحیت می دهند .

افراد خلاق ، می  ‎توانند میان جنبه  ‎های مختلف پدیده  ‎ها وحدت ایجاد کنند .

افراد خلاق ، می توانند ، میان افکار مختلف و جنبه  ‎های کلامی و غیرکلامی و نیز جنبه  ‎های عینی و ذهنی ارتباط و هماهنگی برقرار کنند .

افراد خلاق ، می  ‎توانند از یک پدیده جزئی یک قاعده استخراج کرده و از یک قاعده یک راه حل جزئی و عینی استنتاج کنند .

افراد خلاق ، می  ‎توانند میان تفکر منطقی و تفکر غیرمنطقی یا پدیدههای خیالی و پدیدههای عینی نیز هماهنگی ایجاد کنند .

افراد خلاق ، با انگیزههای درونی بیشتر سروکاردارند تا با محرکهای بیرونی مثل شهرت ، پول ، مقام و تحسین .

 

 


موانع خلاقیت

عدم آشنایی والدین و مربیان با مفهوم واقعی خلاقیت

قرار دادن قوانین خشک و دست و پاگیر در منزل و جامعه

عدم تکیه بر تفاوتهای فردی

عدم اعمال مدیریت مناسب برای ایجاد جو مناسب برای خلاقیت

عدم مشاهده و آزمایش

تأکید بر روش تقلیدی و قالبی در علم و یادگیری

تأکید بر تفکر همگرا به جای تفکر واگرا

رواج روح سکوت در مقابل افراد

درگیر نشدن در مسائل زندگی

عدم نشاط و پویایی در جامعه

 

 

 


شرایط ابراز تفکر خلاق    :

داشتن آزادی در ابراز عقیده : فرد باید بتواند به راحتی و بدون هیچ اضطراب و ترسی عقاید خود را بیان کند   .

داشتن اعتماد به دانش و مهارتهای شخصی : شخص بتواند با تکیه و اعتماد به آموخته های خود چیزهای منحصر به فرد بیافریند ولی نباید انتظار کشف عجیب و بزرگ را داشته باشد   .

داشتن فرصت و زمان کافی : محدودیت زمانی می تواند فشاری ایجاد کند که مانع از تقویت تفکر خلاق شود . چرا که زمان فقط برای یادگیری اهداف از قبل تعیین شده ، مشخص گردیده است .

مهم دانستن اشتباهات : خود اشتباهات نیز مهمند . چرا که تفکر را به جلو هدایت می کنند و برای پرورش فکر ، حیاتی هستند .

کسب موفقیت : بدست آوردن موفقیتهای جدید باعث یادگیری راههای تازه شده و به پرورش اعتماد به نفس شخص و بروز احساس توانائی (من می توانم) کمک می کند .


توصیه های عملی به والدین جهت پرورش تفکر خلاق    :

تقویت تفکر خلاق برای رشد فعلی و آینده کودک و جامعه ضروری است . بنا بر این آموزش و پرورش کودکان ما بایستی به نحوی باشد که روحیه خلاقیت و نوآوری را در آنها ایجاد نماید   .

طرح سوالاتی که کودک را به حدس زدن و ایجاد تفکر در مورد علل و معلولها تشویق کند : مثلاً وقتی خورشید به گیاه نمی تابد چه اتفاقی می افتد؟

کمک گرفتن از کودک در یافتن پاسخ سوالات : مثلاً با کودک به جستجوی جواب در بین کتابها بپردازیم   .

ایجاد زمینه گفتگو و نظر خواهی از کودک در خصوص بعضی تصمیمات ساده : مثلاً برای رفتن به خرید از کودک بپرسیم بهتر است با چه وسیله ای (ماشین شخصی ، پیاده یا وسیله نقلیه عمومی) به آنجا برویم ؟ و دلیل جوابش را هم بپرسیم   .

جدی گرفتن ایده های کودکان و عمل کردن توسط خود کودک : به تمام افکار کودک گوش داده و آنها را مهم بدانیم و خود کودک را به عملی کردن افکارش تشویق کنیم   .

همراه کردن کودک در فعالیتهای ساده و روزمره : مانند خرید رفتن ، کار در آشپزخانه و یا باغچه و ...

طرح بازیها معما گونه برای کودک : بین خلاقیت و بازی ارتباط بسیاری وجود دارد . چرا که در هر دو توانائی نگاه کردن به مساله از راههای مختلف ، توانائی جستجو در مفاهیم تازه ، توانائی نگاه کردن به مساله از راههای مختلف ، توانائی جستجو در مفاهیم تازه ، توانائی آفرینش و بازآفرینی ، انتخاب و گزینش بین راههای مختلف ، وجود دارد   .

استفاده از تشویقهای کلامی : مثلاً به کودک بگوئیم : چه فکر خوبی ، تو همیشه ایده های تازه ای داری و ...

ایجاد فرصت کافی برای اندیشیدن و پرورش فکر کودک : مثلاً چراغ قوه ای را باز کنید و بعد با دادن فرصت کافی از کودک بخواهید که آن را دو باره به شکل اول در آورد .

صحبت از تجارب خود : تجارب بزرگترها برای کودکان آموزنده و مفید می باشد . آنها می توانند با کسب این تجارب مهارتها و راههای تازه ای جهت حل مسئله پیدا کنند .

آشنا ساختن با خصوصیات فرهنگی و مانوس ساختن کودک با محیط اجتماعی : با ایجاد علاقه و آشنائی کودک نسبت به داستانهای آموزنده و مراسم خاص و همچنین چگونگی درست کردن انواع صنایع دستی می توان ضمن آشنایی کودک با فرهنگ و محیط اجتماعی باعث باز شدن فکر و یادگیری بهتر او شد .