دوره نوجوانی (( از 12 سالگی تا 16 سالگی ))
خصوصیات جسمانی – حرکتی :
آهنگ رشد جسمانی سریعتر می شود .
علائم جسمی و روانی بلوغ جنسی ظاهر می شود .
ویژگی های بدنی نوجوان در رفتار فرد بسیار موثر واقع می شوند .
عوامل موثر در سرعت رشد قد عبارتند از سن نزدیکی به بلوغ و وراثت و محیط .
رشد حرکتی نوجوان به علت تغییرات بدنی تا حدی کند است .
خصوصیات عقلی – ذهنی :
دوره نوجوانی دوره هوش انتزاعی یا عملیات منطق صوری است .
نوجوان فقط متکی بر واقعیات نیست .
عملیات ذهنی در این دوره عملیات (( فرضی – استنتاجی )) است .
نوجوان می تواند به صورت لفظی روابط موجود بین قضایا را که در حالت انتزاعی هستند برقرار نماید . به عنوان مثال : الف : اگر تمام گنجشک ها پرنده باشند . ب : و اگر تمام پرنده ها حیوان باشند . ج : پس تمام گنجشک ها حیوان هستند .
خصوصیات عاطفی :
نوجوان در این مرحله به کوچکترین چیزی عصبانی می شود .
عواطف دچار نوعی سرگردانی می شود .
هیجانهای دوران نوجوانی با صفت دگرگونی و تغییر پذیری و تناقض ممتاز می شوند .
تنوع خوی و خصلت با وضوح هر چه تمامتر آشکار می شود .
نوعی حالت عدم اطمینان نسبت به اطرافیان بزرگسال پیدا می شود .
در برخورد با واقعیات دچار نوعی حالت نگرانی و بیمناکی می شود .
به هنگام خشم قادر به کنترل رفتار ظاهری خویش نیست .
حالات و تفکرات رویایی در نوجوان دیده می شود .
آینده نگری شدت می یابد .
سرکشی و تمرد علیه کنترل موجود در خانواده دیده می شود .