مرکز خدمات مشاوره ای طلوع زندگی

به عنوان مهمترین مآخذ فردوسی در نظم شاهنامه ، در درجه اول از شاهنامه ابومنصوری می‏توان نام برد . علاوه بر آن ، داستانهایی که درباره رستم و خاندان گرشاسپ وجود داشته و راوی اغلب آنها ، فردی به نام آزادسرو بوده است ، و همچنین داستانها و روایاتی پراکنده که خود شاعر به صورت شفاهی از دیگران می‏شنید .

فردوسی بر پیرنگ منابع بازمانده کهن ، چنان کاخ رفیعی از سخن بنیان می‏نهد که به قول خودش باد و باران نمی‏تواند گزندی بدان برساند و گذشت سالیان خللی در ارکانش وارد نمی‏کند .

در برخورد با قصه‏های شاهنامه و دیگر داستانهای اساطیری فقط به ظاهر داستانها نمی‏توان بسنده کرد ؛ تأمل و دقت در آنها که گاه حتی به نظر ، ساده می‏نمایند ، بسیاری از حقایق وجود را بر ما آشکار می‏کنند . اساطیر ، نمونه‏های نخستین و حقیقی اتفاقات جزئی و کلی در عالم واقعیت هستند و تنها آنان که صاحب تفکر و اهل اندیشه‏‏‏اند می‏توانند از ژرفای حقایق موجود در داستانهای اساطیری بهره‏مند شوند .

زبان قصه‏ای اساطیری ، زبانی آکنده از رمز و سمبل است ؛ چنان که بی‏توجهی به معانی رمزی اساطیر ، شکوه و غنای آنها را تا حد قصه‏های معمولی تنزل می‏دهد و حکیم فردوسی توصیه می‏کند :

تـو این را دروغ و فسانه مدان

به یکسان روش در زمانه مدان

از او هـر چه اندر خورد با خرد

وگـر بـر ره رمـز مـعنی بـرد

شاهنامه روایت نبرد خوبی و بدی است و پهلوانان ، جنگجویان این نبرد دائمی در ناوردگاه هستی‏اند . جنگ فریدون و کاوه با ضحاک ظالم ، کین خواهی منوچهر از سلم و تور ، مرگ سیاووش به دسیسه سودابه و ... همه حکایت از این نبرد و ستیز دارند .

تفکر فردوسی و اندیشه حاکم بر شاهنامه همیشه مدافع خوبیها در برابر بدی وظلم و تباهی و تیرگی است . ایران که سرزمین آزادگان محسوب می‏شود ، همواره مورد رشک و آزار و اذیت همسایگانش قرار می‏گیرد .

زیبایی و شکوه ایران ، آن را در معرض مصیبتهای گوناگون قرار می‏دهد و از همین رو پهلوانانش با تمام توان از موجودیت این کشور و ارزشهای عمیق انسانی مردمانش که جنبه مقدس و دینی دارد ، به دفاع برمی‏خیزد و جان بر سر کار خویش می‏نهند .

برخی از پهلوانان شاهنامه چونان نمونه‏های متعالی آدمی بر خاک هستند که عمر خویش را به تمامی در خدمت همنوعان خویش گذارده‏اند ؛ پهلوانانی همچون فریدون ، سیاووش ، کیخسرو ، رستم ، گودرز و طوس از این دسته‏اند .