مبانی تربیت
فهرست مطالب :
· تربیت چیست ؟
· اهمیت تربیت
· هماهنگی در تربیت فرزندان
· عوامل ناهماهنگی در تربیت فرزند
· راههای ایجاد هماهنگی در تربیت
· اثرات ناهماهنگی والدین در شخصیت کود
معنی و مفهوم تربیت
تربیت در لغت به معنی نشو و نمادادن ، زیاد کردن ، برکشیدن ، مرغوب یا قیمتی ساختن است . تربیت از حد افراط و تفریط بیرون آوردن و به حد اعتدال سوق دادن است . برای درک معنی و مفهوم تربیت باید به چند نکته توجه داشت :
- تصور چیزی که موضوع تربیت واقع شود و نشو و نما یا به طور کلی تغیر هیات آن مورد نظر باشد .
- قابلیت یا استعدادی که در آن چیز موجود و مترصد فرصتی برای ظهور و بروز و تجلی باشد .
- شرایطی که پدید آمدن آنها برای آغاز تحول مورد انتظار لازم و کافی باشد .
- ادامه شرایط مساعد به نحوی که تداوم دگر گونی های آغاز شده را در جهت مطلوب تا حصول نتایج قطعی تضمین تواند کرد .
- اصول شناخته شده ای که با اتکاء به آنها بتوان شرایط مساعدی برای رشد فراهم آورد و ادامه آنها رامیسر ساخت .
تربیت چیست ؟
تربیت عبارتست از هدایت و اداره جریان ارتقائی و تکاملی بشر بگونه ای که او را به سوی الله جهت دهد . در تربیت سعی بر این است که زمینه ها و امکاناتی را که در وجود آدمی به امانت نهاده شده و به صورت بالقوه است به فعل در آوریم .
اهمیت تربیت
تربیت رکن اساسی برای صعود یا سقوط انسان ها است . سببی است برای سازندگی و پرورش ابعاد جسمی ، روحی ، اخلاقی ، ذهنی ، عاطفی و اجتماعی بشر و زمینه ساز رفتار های عاقلانه و مصونیت از ابتلاات .
تربیت ضرورتی غیر قابل اجتناب است . در تربیت مسئله حیات ملت ها در کار است . هر گونه سعادت و شقاوتی را در سایه تربیت باید جستجو کرد . ریشه بسیاری از فضائل و رذائل را باید در کم و کیف تربیت جویا شد .
تربیت سازنده افراد اجتماع است . مردم در سایه تربیت عادات و اخلاق خود رامی سازند به رشد و توسعه علمی ، فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی دست می یابند .
ضرورت ایجاب می کند نظام تربیتی ، بر اساس مکتبی قرار گیرد که پدیده آورنده آن دور از لغزش و اشتباه باشد و این نظام ، بر اساس اعتقاد ما نظام تربیتی اسلام است . اسلام نظامی است جامع که در باره تمام مسائل مربوط به حیات انسان رای و نظر داده است . نظام تربیتی اسلام بر مبنای فطرت است .
تربیت امرِی هدف دار است . دست یابی به اهداف و مقاصد تربیت نیازمند به اجرای روش ها و حقوق ویژه است . در این راه ضروری است اصول و ضوابط حاکم بر طبیعت و رفتار بشر را بشناسیم . جنبه های ضعف و قدرت طبیعی آدمی را در یابیم و بدانیم چه عواملی قادرند او را به پیش ببرند . و چه عواملی باعث سکون و توقف او هستند .
هماهنگی در تربیت فرزندان
منظور از هماهنگی ، ایجاد این وضعیت در تمامی جنبه ها و جزئیات زندگی نیست . بلکه در اصول باید به تفاهم و هماهنگی دست یافت ، به عنوان مثال :
- هماهنگی در هدف ها و آرمان های تربیت فرزند
- شناختن هر چه بهتر و بیشتر هدف ها و یکی کردن آ ن ها
- هماهنگی در اتخاذ روش هائی که پدر و مادر را به این هد ف هامی رساند
- هماهنگی در نگرش معقول ، نسبت به زندگی داشتن
- هماهنگ کردن انتظارات پدر و مادر از فرزندان با توانائی های آنان
- هماهنگی در نگرش به کودک
عوامل ناهماهنگی در تربیت فرزند
- عدم سنخیت فکری زوجین
- الگوی تربیتی والدین خود را به فرزندان خویش تعمیم دادن
- کودک را ناخواسته پنداشتن
- تحقیر مقام مادری
- محرومیت عاطفی از همسر
- غیبت یکی از والدین
- ناکامی یکی از والدین
راههای ایجاد هماهنگی در تربیت
- سرشت کودک خود را هر چه بیشتر و بهتر بشناسیم
- هماهنگی باید متناسب باشرایط ، ویژگی ها و امتیازات زندگی خانوادگی باشد
- ناهماهنگی در مواردی دیده می شود که روال زندگی از حالت عادی خارج می شود
- بهره گیری از تجربیات افراد صاحب نظر
- در دست داشتن معیارها و استانداردهای قابل استفاده برای ارزیابی نحوه هماهنگی و میزان آن
- توجه به استعدادها و قابلیت کودکان
اثرات ناهماهنگی والدین در شخصیت کودک
- پدران و مادران ناهماهنگ ، احساس گناه و تقصیر را در کودکان بوجود می آورند
- احساس بی اعتمادی نسبت به والدین
- در خود فرو رفتن و به دنیای درون خویش پناه بردن کودکان
- بی رغبتی و عدم تمایل نسبت به تشکیل خانواده در فرزندان
- ایجاد تعارض ها و کشمکش های درونی در کودک
- نزدیک شدن کودک به یکی از والدین و انجام اعمال نادرست در سایه حمایت او